قصه‌گویی هنری مبتنی بر فن
تاریخ انتشار: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۹۱۲۸۸۹
ازآنجایی‌که مهم‌ترین ویژگی ادبیات عامه، شفاهی بودن آن‌ها است و این داستان‌ها سینه‌به‌سینه از مادران به دختران و از پدران به پسران می‌رسیده، اولین قدم جمع‌آوری همین داستان‌های عامیانه است. فعالیت‌ها و تلاش‌هایی برای این موضوع در ایران انجام‌شده که کافی نیست.
به گزارش خبرنگار ایمنا، فرهنگ ازجمله مقولات مهم و تأثیرگذار هر جامعه است و تعریف مفهوم فرهنگ نیز به علت وسعت و گستردگی، کار ساده‌ای نیست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
درجایی دیگر در تعریف فرهنگ نوشته‌اند که عبارت است از مجموعه ارزش‌های مادی و معنوی که توسط انسان‌ها در طول تاریخ انسانی آفریده‌شده است. هر فرهنگی در هر دوره‌ای نمایانگر میزان، سطح پیشرفت و ترقیات فنی، تجربیات تولیدی در کار، وضع آموزش‌وپرورش، علوم، ادبیات، هنرها، آرمان‌ها و نهادهای اجتماعی معین از زندگی انسان‌ها است.
خلاصه اینکه فرهنگ همان راه و روش زندگی روزمره است. اما در تعریف فرهنگ‌عامه یا عامیانه «ویلیام جی تامس»، باستان‌شناس انگلیسی که خود او واژه فرهنگ عامیانه را وضع کرده در توضیح این اصطلاح بر موضوعاتی همچون عادات، آداب، مشاهدات، خرافات، ترانه‌ها اشاره‌کرده است. همچنین فرهنگ عامیانه یا فولکلور عبارت است از:
مجموعه‌ای از دانستنی‌ها و اعمال و رفتاری است که در بین عامه مردم بدون در نظر گرفتن و حتی بدون وجود فواید علمی و منطقی آن، سینه‌به‌سینه و نسل به نسل و به‌صورت تجربه به ارث رسیده است.
«الهام سعادت»، پژوهشگر اسطوره و ادبیات حماسی است که با وی در رابطه با قصه، قصه‌گویی و جایگاه آن در فرهنگ‌عامه به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
قصه‌ها و متل‌ها در فرهنگ‌عامه چه جایگاهی دارد؟
اگر از فولکلور یا آنچه در زبان فارسی به فرهنگ‌عامه ترجمه‌شده بتوانیم تعریف دقیق و درستی ارائه دهیم ناخودآگاه جواب این پرسش آشکار می‌شود. همان‌طور که اشاره شد فرهنگ‌عامه ترجمه فولکلور است که البته باید گفت ترجمه دقیق و درستی نیست.
اگر «فولک» را به معنی توده، قبیله یا گروهی از مردمان که از چیزی پیروی می‌کنند و «لور» را دانستن معنا کنیم، فولکلور به معنای دانش توده، دانش قبیله یا دانش جمع یا گروهی از مردمان است. بر همین اساس، تمام نمودهای زبانی مردم نیز جزئی از این دانش به‌حساب می‌آید. همچون تشریفات گفتاری، ضرب‌المثل‌ها، قسم‌ها، تکیه‌کلام‌ها، اشعار شفاهی، متل‌ها و افسانه‌ها؛ چیزهایی که برآیند تجربه زیسته یک قبیله یا گروهی از مردم است.
باید به این نکته توجه کرد که وقتی از تجربه زیسته سخن به میان می‌آید منظور تعامل انسان‌ها با آن اقلیم، یا آن طبیعت خاص، نیازها، مشکلات و چه‌بسا راه‌حل‌ها یا راه‌های سازگاری با مسائل مبتلابه مردمان در آن مکان یا در آن اقلیم است که در ادبیات عامیانه انعکاس پیدا می‌کنند.
اصفهان نیز همچون سایر سرزمین‌ها بخشی از دانش و تجربیات را با قصه‌ها، افسانه‌ها و شعرهای عامیانه از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کند اما نکته‌ای باید به آن اشاره و بر آن تأکید کرد، اینکه بر اساس نظریه ریچاردسون مؤلفه‌های قصه‌ها و افسانه‌های عامیانه مبتنی بر روان انسان‌ها است. پس می‌شود این نتیجه را گرفت که این داستان‌ها در نگاه اول داستان‌های عقلانی و طبیعی نیستند به خاطر همین هست که ما در آن‌ها شاهد حضور پریان، موجودات غیرطبیعی، پهلوانان فرا انسانی و حتی اتفاقات فراطبیعی هستیم.
امروزه چه بهره و استفاده‌ای می‌توان از فرهنگ‌عامه داشت؟
قصه‌ها انعکاس «تجربه زیسته» و بازتاب نوع زندگی مردمان یک شهر یا ناحیه هستند. ازآنجایی‌که مهم‌ترین ویژگی ادبیات عامه، شفاهی بودن آن‌ها است و این داستان‌ها سینه‌به‌سینه از مادران به دختران و از پدران به پسران می‌رسیده، اولین قدم جمع‌آوری همین داستان‌های عامیانه است. فعالیت‌ها و تلاش‌هایی برای این موضوع در ایران انجام‌شده که کافی نیست.
قدم دوم بررسی و تحلیل این قصه‌ها و افسانه‌ها است. «آلن داندس» فولکلورشناس دانشگاه کالیفرنیا در دو کتاب خود با موضوع فولکلور توضیح می‌دهد که با سه دیدگاه انسان شناسانه، اسطوره شناسانه، تاریخی و جغرافیایی می‌شود به ادبیات عامه نزدیک شد و با استفاده از هرکدام از این روش‌ها قسمتی از این داستان‌ها می‌تواند رمزگشایی و بررسی شود. با رمزگشایی این داستان‌ها و پی بردن به بن‌مایه‌ها، زیرساخت‌ها و چرایی و چگونگی خلق این افسانه‌ها و قصه‌ها می‌توانیم درک بهتری از گذشته پیدا کنیم و با این نگاه شاید بتوانیم آینده بهتری برای خودمان در زمینه‌های مختلف رقم بزنیم.
شاخصه قصه و قصه‌گویی در کشور چیست؟
قصه‌گویی یک هنر است؛ هنری مبتی بر فن، یعنی اینکه قصه‌گویان قدیم فنون قصه‌گویی را آموزش می‌دادند. اینجا درواقع ما با دو موضوع جدا از هم مواجه هستیم. یکی قصه و دیگری قصه‌گویی. ابتدا باید به این پرسش پاسخ داد که آیا قصه‌گویی نیاز انسان امروز است؟ و دیگر اینکه برای حفظ قصه‌ها و افسانه‌های عامیانه چه‌کارهایی باید انجام داد؟
آیا با حفظ این قصه‌ها سود و منفعتی نصیب مردم و اصفهانی‌ها خواهد شد؟ همچنین اینکه قصه‌گویی قصه‌های عامیانه تأثیری در حفظ این قصه‌ها خواهد داشت یا نه؟ که همه این‌ها نیاز به بحث و واکاوی مفصل دارند.
قصه در فرهنگ امروز مردم چه جایگاهی دارد؟
قصه‌ها نقش خاصی در توسعه فرهنگی ندارند بلکه آثار هنری و ادبی مانند هرگونه خلق اثر و خلاقیت یکی از شاخصه‌های توسعه فرهنگی هر سرزمین به‌حساب می‌آیند. فرهنگ و تاریخ هر ملتی به قصه‌های آن ملت، فرم و جهت می‌دهند، قصه‌ها نیز از نهادی مشترک بین همه انسان‌ها برمی‌خیزند.
قصه و قصه‌گویی نیاز امروز و دوران معاصر نیز محسوب می‌شود؟
خیر؛ اما قصه‌گویی ابزار بسیار مناسبی برای فراگرفتن مطالب آموزشی، روان درمانگری، تقویت بیان و بسیاری از مهارت‌های دیگر است.
قصه‌گویی یک ابزار است و از گذشته این‌چنین بوده است. این را در سابقه گوسان‌هایی که داستان می‌گفتند و موسیقی می‌نواختند، می‌توان مشاهده کرد اما به نظر می‌رسد این روزها خود قصه‌گویی از ابزار به یک هدف، تبدیل‌شده است.
اما هم‌اکنون باید به این پرسش پاسخ داد که سنت قصه‌گویی در پی چه چیزی بوده و چه اهدافی را دنبال می‌کرده است؟ اگر بتوانیم به این سوال پاسخ دهیم می‌توانیم به این سوال نیز جواب دهیم که آیا به قصه‌گویی بپردازیم و سعی کنیم قصه‌گو تربیت کنیم یا اینکه از قصه‌گویی به‌عنوان ابزار در کنار سایر فنون استفاده کنیم.
چه کنیم تا فولکلور و ادبیات عامه در جامعه امروز بیشتر شناخته شوند؟
فرهنگ‌عامه همچنان راه خودش را می‌رود و همراه با زمانه، دچار دگردیسی‌هایی می‌شود. این‌ها را می‌توان در آداب، رسوم، لهجه و دیگر عناصر فرهنگ‌عامه مشاهده کرد. درواقع ابتدا باید تقسیمات دقیق و مشخصی در حوزه‌های مختلف انجام داد و بعد آن‌ها را تحلیل کرد.
اما شعرها و افسانه‌های مکتوب، دیگر شفاهی نیستند. می‌توان با توجه به تغییر و تحولات در جامعه و دنیای امروز، آن‌ها را به‌عنوان متن‌هایی برای اجرا، ساخت انیمیشن و بازی‌های رایانه‌ای استفاده کرد.
کد خبر 601188منبع: ایمنا
کلیدواژه: قصه گویی قصه های کهن فولکلور فرهنگ عامه اسطوره شناس کالیفرنیا ادبیات عامه ادبیات فارسی حوزه فرهنگ و هنر لهجه آداب و رسوم داستان ادبیات داستانی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق افسانه ها داستان ها ادبیات عامه فرهنگ عامه قصه گویی انسان ها قصه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۱۲۸۸۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سفر به ۲ کشور منطقه در روزهای آینده / درباره «اقبال لاهوری» فیلم با کیفیت می‌سازیم
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در روزهای آینده نیز ۲ سفر به کشورهای منطقه خواهیم داشت، مقصد احتمالاً جمهوری آذربایجان و یکی دیگر از کشورهای آسیای مرکزی است که برنامه‌های آن را هماهنگ می‌کنند و روی هم رفته اتفاقات خوبی را رقم خواهیم زد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، محمدمهدی اسماعیلی امروز _شنبه هشتم اردیبهشت_ در حاشیه نشست با مدیران و دبیران جشنواره بیست و یکم امام رضا (ع) در جمع خبرنگاران بدون ذکر نام کارگردان فیلم سینمایی «اقبال لاهوری» شاعر ملی و مشهور پاکستانی اظهار داشت: کارگردان در حال آماده‌سازی فیلم‌نامه است اما تا قرارداد بسته نشود، اسمش را نمی‌آورم، بنیاد سینمایی فارابی در حال منعقد کردن قرارداد آن است و تا آخر سال و یا اوایل سال آینده اثر ساخته می‌شود، می‌خواهیم یک فیلم با کیفیت و خوب بسازیم.
وی با تاکید بر پیگیری ویژه برنامه‌های زبان فارسی افزود: ما ۶ خانه فرهنگ در پاکستان از جمله لاهور، کراچی و کویته و دیگر شهرها داریم که باید تقویت شود؛ در این سفر رئیس‌جمهور عنایت ویژه‌ای بر بحث گسترش فرهنگی در پاکستان داشت و این کار را به سرانجام می‌رسانیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در سریلانکا هم با استقبال بسیار بالای هنرمندان و اهالی فرهنگ آنجا روبه‌رو بودیم؛ ۴ تفاهم‌نامه همکاری از ۵ تفاهم دو کشور در حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمینه‌های رسانه‌ای، سینما، فرهنگی به معنای خاص خود و همچنین در زمینه تعاملات میان هنرمندان و برگزاری اجلاس‌های مشترک بود.
اسماعیلی اظهار داشت: در حال تجربه فضای ویژه‌ای در حوزه بین‌الملل هستیم، شاید برای اولین بار است که همزمان با حرکت در حوزه حل مسائل فرهنگی در داخل کشور، این دیپلماسی فرهنگی را به صورت برجسته پیش می‌بریم.
وی گفت: در روزهای آینده نیز ۲ سفر به کشورهای منطقه خواهیم داشت، مقصد احتمالاً جمهوری آذربایجان و یکی دیگر از کشورهای آسیای مرکزی است که برنامه‌های آن را هماهنگ می‌کنند؛ روی هم رفته اتفاق‌های خوبی را رقم خواهیم زد، هفته‌های فرهنگی را بلافاصله در تهران خواهیم داشت و همه این‌ها به خاطر آن است که این ارتقا (در روابط مشترک فرهنگی) صورت بگیرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اعزام رایزنان فرهنگی نیز اظهار داشت: تقریباً در دوره جدید رایزنان فرهنگی که انتخاب می‌کنیم از برجسته‌های دانشگاهی و اجرایی هستند، به همین دلیل تحولات مهمی را دارند صورت می‌دهند و یکی از ویژگی‌های رایزنان ما میدانی بودن آن‌ها است.
اسماعیلی ادامه داد: ما رایزن نمی‌خواهیم که در اتاق خود پشت میز بنشیند. مانند طبیب دوار باید بچرخد، شهر به شهر، مسجد به مسجد، کلیسا به کلیسا و مجامع مختلف فرهنگی و هنری و با تسلطی که به زبان، تاریخ، فرهنگ و هنر آن کشور دارد، با تعهد دینی و انقلابی که نسبت به آرمان‌های جمهوری اسلامی و نظامی اسلامی دارد، بتواند تعامل را برقرار کند و با این تفاسیر پیش می‌رویم.
وی در خصوص روند جشنواره فرهنگی هنری امام رضا (ع) هم گفت: جشنواره امام رضا (ع) بسیار مایه خوشبختی ماست؛ امسال دوستان، ابتکار چله رضوی را از اول ماه شوال تا یازدهم ذی‌القعده گذاشتند که تولد امام رضا (ع) است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: به دوستان پیشنهاد دادم در سفر ترکمنستان از هنرمندان و فعالان فرهنگی مرو هم حضور داشته باشند؛ در آنجا هم خیلی ابراز علاقه کردند که در این بحث بین مشهد و مرو تعاملات بیشتری صورت بگیرد.
اسماعیلی گفت: جشنواره فیلم رضوان که اولین جشنواره فیلم‌های دینی است به برکت جشنواره امام رضا (ع) امسال برگزار می‌شود و اتفاق‌های بسیار خوب دیگر نیز می‌افتد؛ مهم‌ترین نکته جشنواره فرهنگی هنری رضوی امسال ما این است که به میدان رفته است، در گرگان یک اجتماع چند هزار نفری با هم سرود می‌خواندند.
وی افزود: جشنواره امام رضا (ع)، به روستاها و میان عشایر رفته است؛ این اتفاق، مبارک و مایه عزت و ارتقای کمی و کیفی فعالیت‌های فرهنگی هنری کشور به ویژه در حوزه فرهنگ و هنر دینی خواهد بود که خود بارگاه نورانی علی ابن موسی الرضا (ع) یکی از بی‌نظیرترین جلوه‌های هنری کشور است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تأمین بودجه‌ای حریم تئاتر گفت: کار حریم تئاتر شهر بدون وقفه شروع و بودجه آن تزریق شده است؛ صبح جلسه آن را گذاشتم و مسئول عمرانی وزارتخانه و معاون توسعه و پشتیبانی منابع انسانی وزارت فرهنگ گزارش دادند که کار بدون یک روز توقف تا اتمام و بهره‌برداری ادامه پیدا خواهد کرد؛ خبرنگاران هر وقت دیدند در آنجا سر و صدا نیست به من خبر دهید.
منبع: ایرنا
کد خبر 748406
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»